Бұл монографияда Орта жүз ханы Уәлиханның және оның ұрпақтарының Ресеймен қатынасы аса қиын жағдайда болғаны баяндалады. Шоқанның туып өскен ортасы, Айғаным мен Шыңғыс Уәлихановтың және кейбір демократтар өміріндегі аса маңызды қызметтеріне, Ресей демократтары Белинский, Дуров, Чернышевский, Добролюбов,Ковалевский, Гутковский т. б. және «Современник» журналының Шоқанға әсері мен достық қатынастарына, ұлы ғалымның көп салалы зерттеулері және оның ғылыми мұраларына жан жақты сипаттама берілген. Монография ғалымдарға, жоғары оқу орны білім алушыларына, магистранттар мен докторанттарға, көпшілік оқырмандарға арналған.